Macaristan: Grip Aşısı “Büyük Macaristan Deneyi” mi?

Macaristan Ulusal Sağlık Merkezi'nin (ANTSZ) grip aşısı kampanyası hem enstitü içinde, hem de doktorlar, politikacılar, ve normal vatandaşlar arasında bir tartışmaya neden oldu. Acaba Macar yapımı domuz gribi aşısı iyi miydi, yoksa zararlı mıydı?

Macar haber siteleri “aşı turizminden”, yani Slovakya'dan sınırdaki eczanelere gelen insanlardan bahsediyor ve Macaristan'ın komşusu Ukrayna ile sınırlarını kapatmayacağını onaylıyor (Macarca) (Global Voices Online'daki Ukrayna ve domuz gribi hakkındaki son yazı [İNG]).

Kiev'de (Ukrayna) yaşayan Macar blogcu Observer [İNG] sitesinde Budapeşteye yolculuğunu yazıyor:

Bir haftalığına eve geldim. Borispol Havalaanına vardığımda maskemi taktım. Maskeyi bir arkadaşımdan almıştım ve havaalanında çıkarmadım. Normal bir cuma gününden az insan vardı. […] Yolcu sayısının azlığı sınır istatistiklerinden de görülebiliyor, ülkeden çıkanlar %23, ülkeye girenler ise %40 azalmış.

Yer hizmetlerinde çalışanlar maskeliydiler ama yolcuların çoğu değil. Benim hazırlıklarımdan biri Macar aşısı ile aşılanmaktı (evet konu etrafındaki tartışmaları okudum, Macaristan'daki iki doktora telefon ettim ve ikisi de beni engellemeye çalışmadı – ve riskleri değerlendirdiğimde Ukrayna'daki riskin Macar aşısından daha fazla olduğuna karar verdim.) […]

Tartışmanın diğer tarafında ise, Observer'da anlatıldığı üzere, yetkililer ile pratisyen hekimler var. Bu hekimlerden biri, Gyula Keszthelyi Doğu Macaristan'da yaşayan bir aile doktoru ve blog sayfasında (Macarca) yazdıkları ile dikkat topladı. Domuz gribi tedbirleri, velileri bilgilendirici yazıların yanı sıra ANTSZ'nin aşı kampanyasını eleştiren bazı yazılar da yazdı. Bunun üzerine çok tepki çekti. Haftalık Macar dergisi Heti Valasz [İNG] bu konuda bir makale yayınladı:

50 yıl önce olsa Bay Keszthelyi sadece basit bir köy doktoro olarak kalır ve yaşlı hastalarına şikayet ederdi. Ama bugün giulio.freeblog.hu sayfası sayesinde neredeyse Macar Salgın Hastalıklar komisyonu kadar etkisi var. On binlerce insan yazılarını okudu. Aynı zamanda başka doktorların buluştuğu birçok internet forumunda da hükümetin hareketlerini en ince detayına kadar analiz ediyor ve yorumlarda bulunuyor. Keszthelyi, hükümetin aşılarını ücretsiz bir şekilde insanlara yapmayı reddedince para cezası ve doktorluk lisansının geri alınması tehdidi ile karşı karşıya kaldı ve kendisini tartışmanın ortasında buldu.

Aşı konusunda temkinli tek kişi Dr. Keszthelyi değildi. Tüketici koruma blogu Tekozlo homar da konu hakkında bir yazı yayınladı:

Hastaneler ve eczaneler bir son kullanma tarihi bulunmayan aşıları almak istemediler çünkü bu yasal değil. Ama devlet bu aşılara para ödediyse yapılmalılar.

Dr. Gergely Bognar, New York Üniversitesi Biyoetik Merkezinde çalışıyor ve blog sayfasında [Macarca] artık politik tartışmalara kaymış olan domuz gribi aşısının büyük bir deneye dönüşme olasılığını işliyor:

Son araştırmalara göre iktidardaki partiyi destekleyen vatandaşlar diğerlerine göre aşı olmaya daha ılımlılar.

Başbakan ve Sağlık Bakanı kameralar önünde aşı olmuşken muhalefet partisi FIDESZ'den Peter Szijjarto “diğer her türlü olasılığı değerlendireceğini” söyledi ve aşı olmayı reddetti.

Bu durum neden bizim açımızdan çok şanslı? Çünkü grip konusunda büyük bir soru işareti var. Zararlı olup olmadıkları ile ilgili değil çünkü uzmanlar aşının zararlı olmadığı konusunda hemfikir. Ama aşılar yararlı mı ve evetse ne kadar? Yeni grip için savunma topluma malolan 6 milyar forint'e değer mi? Aşılar ekonomik olarak gribe karşı ne kadar verimli?

Nüfusun bir yarısını aşılayıp diğer yarısını aşılamamak ve ne kadarının hasta olduğuna bakmak deneysel açıdan iyi ama etik problemler de var. […]

Herhalde nereye vardığımı görüyorsunuzdur. Macar toplumu gönüllü olarak, büyük bir istekle ve politikacıların da zeki yönlendirmeleriyle Tuskegee‘dekine [bağlantı İng.] benzer bir deneye başladı. Nüfus tuttukları partiye göre kendini ikiye böldü: ilk grup aşı olurken diğeri, gönüllü kontrol grubu olarak aşı olmayacak.

Deney planı oldukça iyi çünkü 10 milyon katılımcı tüm rahatsız edici durumları dengeleyecek kadar çok, ve parti tutma dağılımı da hemen hemen rastgele. Geriye bu Büyük Macar Deneyinin sonuçlarını beklemek kalıyor.

Dünyanın bizi merakla izlemesinin nedeni bu. Dünya Sağlık Örgütü'nden, Hastalık Kontrol ve Önleme Birimlerinden ve New England Journal of Medicine, Nature gibi prestijli dergilerden gözlemciler gelecek ve en yeni sonuçları raporlayacaklar.

Sohbet başlatın

Yazarlar, lütfen giriş »

Kılavuz

  • Tüm yorumlar onaydan geçirilir. Yorumunuzu birden fazla göndermeyin, yoksa reklam olarak işaretlenebilir.
  • Lütfen diğerlerine saygı gösterin. Nefret, küfür ve kişisel saldırı içeren yorumlar onaylanmayacaktır.