Türk Protestolarında Brezilya Yapımı Biber Gazı

Agencia Publica’dan Bruno Fonseca ve Natalia Viana tarafından hazırlanan bu makaleler, aynı haber bülteninde Portekizce olarak yayınlanmıştır. Daha sonra Portekizceden çevrilip Global Voices Online’da üç makaleden oluşan bir dizi olarak okurlara sunulmuştur.Brezilya silah endüstrisi lobisi üzerine bir inceleme niteliğindeki #IndústriaBrasileiraDeArmas [pt] genel başlıklı üç makalelik bu dizinin ilk makalesini “Bomba brasileira na pele turca” [pt] aşağıda bulabilirsiniz.

2012’de, Bahreyn’de demokrasi yanlısı göstericilere karşı kullanılan ve iddialara göre, aralarında beş günlük bir bebeğin de bulunduğu, ondan fazla kişinin ölümüne neden olan, biber gazlarının kapsülünde, “Made in Brazil” (Brezilya yapımı) damgası görüldü. Brezilya Dışişleri Bakanlığı (Itamaraty), Brezilya’nın biber gazı ihracatında yasadışı bir uygulama olup olmadığının araştırılacağını bildirdi [pt].

Lakin bir yıl sonra, belirtilen olaya dair, hiçbir tedbir alınmadığı ve herhangi bir soruşturma açılmadığı halde, durumu gözlemlediklerine dair açıklamalarda bulunmuştur.

İddianın yazarı Amerikalı-Suudi bir aktivist olan Rasheed Abou-Alsamh, bu açıklama karşısında öfkeli bir cevap yazdı [pt]:

Itamaraty deve achar que somos ingênuos.

Itamaraty budala olduğumuzu zannediyor.

Öldürücü olmayan silahların ihracatının herhangi bir biçimde kısıtlanmamasından dolayı, Rio de Janerio menşeili Condor A.Ş tarafından üretilmiş biber gazları, hali hazırda Türkiye polisi tarafından kullanılmaktadır. Bu gazlar, Recep Tayyip Erdoğan hükümetine karşı artan, ardında yüzlerce yaralı ve 2000’e yakın göz altı bırakarak, ülkenin 60’tan fazla bölgesine yayılan protestoları bastırmakta kullanılmaktadır.

Uluslararası Af Örgütü, İstanbul Taksim Meydanı’nda 600 ağacın kesilmesine karşı barışçıl protestoların ardından başlayan gösteriler sırasında, Brezilya yapımı biber gazlarının kullanıldığını doğruladı. Ankara’da bulunan Amerikalı profesör Suzette Grillot, polis tarafından kullanılmış olan Brezilya yapımı gaz kapsüllerinden birini fotoğraflayarak Agencia Publica’ya açıklamalarda bulundu:

Um membro do nosso grupo encontrou a cápsula na noite de ontem (3 de junho) em Ankara.

Grubumuzun bir üyesi, Ankara’da önceki gece (3 Haziran) Brezilya amblemli bir kapsül buldu.

Bomba Made in Brazil Turquia

Amerikalı profesör, Türk polisi tarafından kullanılan Brezilya yapımı biber gazının iki kapsülünü fotoğrafladı. Creative Commons lisanslı fotoğraf: Suzette Grillot.

Brezilya yapımı biber gazı, İstanbul’da 31 Mayıs gününden (yani protestoların başlangıcından) beri kullanılıyor. Devlet baskısına uğrama korkusuyla kimliğini belirtmeyi reddeden Occupy Gezi hareketinden bir katılımcı şunları anlatıyor:

Naquele dia, havia apenas um grupo pequeno de ambientalistas. A polícia invadiu o parque às 5h da manhã enquanto essas pessoas dormiam nas barracas. Os policiais queimaram barracas e atacaram os manifestantes com gás lacrimogêneo. Os policiais deveriam atirar os projeteis de gás para cima, mas eles miram nas pessoas. Alguns perderam a visão por serem atingidos diretamente (pelos projeteis), outros são atingidos nos braços e pernas. Existem centenas de vídeos mostrando efeitos do gás: lágrimas, náusea, vômito, dificuldade em respirar.

O gün sadece çevrecilerden oluşan küçük bir grup vardı. Grup çadırlarda uyurken, sabahın beşinde polis parkı bastı. Polisler çadırları yaktı ve biber gazıyla göstericilere saldırdı. Polislerin, gaz kapsüllerini yukarı doğru atmaları gerekiyordu; fakat kitleyi hedef alarak attılar. Bazı göstericiler, doğrudan kendilerine atılan fişekler nedeniyle, gözlerini kaybetti; diğerleri ise kollarından ve bacaklarından vuruldu. İnternette -soluk alma güçlüğü, kusma, mide bulantısı, göz yaşarması gibi- gazın etkilerini gösteren yüzlerce video bulunmaktadır.

BM İnsan Hakları ofisi, Türkiye’nin güvenlik güçlerinin protestolardaki davranışına dair bağımsız bir soruşturma açmasını talep etmiştir. BM İnsan Hakları Yüksek Komiserliği Sözcüsü Cecile Pouilly şöyle konuştu:

Estamos preocupados com relatos de uso excessivo de força por agentes legais contra manifestantes.

Kolluk Kuvvetlerinin, protestoculara karşı aşırı güç kullanıldığına dair raporlar endişe verici.

Öldürücü Olmayıp Öldüren Silahlar

Amerikalı Suzette Grillot tarafından fotoğraflanan boş biber gazı kapsülü (GL 202), kullanılan biber gazının Condor isimli, Latin Amerika'nın benzer silahlar üretiminde lider konumundaki şirket tarafindan imal edildiğini gostermektedir. Üretici firmanın [pt] kendi açıklamasına göre gaz fişekleri, ortalama 120 metre mesafeye ulaşmaktadır. Ve fişeklerin, “kanuna karşı suç işleyen grupları dağıtmak ve kişileri tahliye etmek için” duvar ve barikat gibi engellerin ardına veya berisine doğru atılması gerekmektedir. Condor’un kendi sitesinde açıkladığı gibi, fişeklerin yanliş kullanımı, sağlık açısından ciddi hasarlara neden olur; hatta ölümlere bile neden olabilir.

Göstericiler tarafından çekilen başka bir fotoğraf ise, gelişigüzel hareket eden (GL 310) göz yaşartıcı gaz bombasını göstermektedir. Bu bomba “balerin” ismiyle de bilinmektedir. Bu bomba yere atılınca sıçrar, farklı yönlere doğru hareket eder ve gaz geniş bir alana yayılır; böylece gaz kapsülünün, hedef alınan kişilerce, polis güçlerine doğru geri atılması engellenir. Şirket sitesi şu açıklamayı yapmaktadır: “bomba yanıcı maddelerle temasa geçtiğinde şiddetli yangınlara neden olabilir”.

Bomba Made in Brazil na Turquia

Protestocular tarafından yayımlanmış fotoğrafta, Condor şirketinin (soldan sağa 1. ve 3.) GL 310 ve GL 202 cephaneleri sergilenmektedir. Soldan 2. cephane, Türkiye’ye, Brezila menşeili Condor'un yanı sıra, ölümcül olmayan silahların en büyük ihracatçısı konumundaki ABD’li Nonlethal Technologies adlı şirket tarafından ithal edilmiştir. Creative Commons lisanslı fotoğraf.


1 yorum

Sohbete katılın

Yazarlar, lütfen giriş »

Kılavuz

  • Tüm yorumlar onaydan geçirilir. Yorumunuzu birden fazla göndermeyin, yoksa reklam olarak işaretlenebilir.
  • Lütfen diğerlerine saygı gösterin. Nefret, küfür ve kişisel saldırı içeren yorumlar onaylanmayacaktır.