Torreón, Meksika'daki Unutulan Çinli Katliamı

Plaza de Armas del Centro Histórico de Torreón. Imagen en Flickr del usuario ego2005 (CC BY-SA 2.0).

Tarihi Torreon Meydanı. Görüntü: flickr kullanıcısı ego2005, (CC BY-SA 2.0).

Meksika Devrimi‘nin en ağır döneminin yaşandığı Mayıs 1911'de Coahuila eyaletinin Torreón kasabasında, o zamanki nüfusuyla kasabadaki Çinlilerin yarısı kadar olan 303 kişinin öldürüldüğü ve şimdi neredeyse unutulmuş olan kanlı görüntü seyretmekteydi.

Cultura Colectiva sitesi olayları özetliyor:

El odio antichino se afincó en una idea de razas superiores e inferiores, donde el mestizaje mexicano era visto como la imagen ideal de un país donde, la “raza amarilla”, no tenía más cabida que para degenerar.
Con el propósito de liberar al país de este terrible peligro, se creó un movimiento “anti chino” que se desarrolló entre 1911 y 1934. La mayoría de sus logros fueron plasmados en una lista de restricciones publicada bajo el gobierno de Álvaro Obregón en 1923, donde se estipulaba entre muchas cosas que:
-Los chinos no podían vender comestibles.
-Los chinos no podían entrar a restaurantes ni museos.
-Se prohibían los matrimonios entre mexicanos y chinos (en caso de que alguna mexicana se casara, perdería su nacionalidad inmediatamente).
-Se prohibía a los chinos acceder a puestos públicos.

Çinlilere karşı olumsuz yaklaşımın üstün ve aşağı ırk düşünceleriyle ortaya çıktığı ve “Sarı Etniğin” bozulduğu düşünülen Meksika'da çeşitli etnik kökenlerin Meksikalılar ile harmanlanması ideal olarak görülüyordu.

Böyle bir tehditle karşı kaşıya olan bu ülkeyi özgürleştirme yolunda, 1911 ve 1934 yılları arasında Çin karşıtı bir akım oluşmuş ve gelişmiştir.
– Çinli vatandaşların yiyecek satma yetkileri yoktu.
– Çinli vatandaşların restoran ve müzelere girişlerine izin yoktu.
– Bir Meksikalı ile Çinlinin evlenmesi yasaktı(Eğer bir Meksikalı bayan bir Çin vatandaşıyla evlenirse vatandaşlığı hemen elinden alınıyordu).
– Çinli vatandaşların devlet kurumlarında çalışmaları yasaktı.

Çinlilerin öldürülmesi Meksika Devrimi boyunca devam etti, 1876'dan beri ülkeyi sıkı yönetimle yöneten Başbakan Porfirio Díaz‘a karşı bu silahlı mücadele 10 Kasım 1910'da bir ayaklanma olarak başladı. Bu ayaklanmaya Francisco I. Madero öncülük etmişti ve ilk hedefi var olan bu düzene karşı savaşmaktı, ama ne yazık ki çok taraflı bir iç savaşla sonuçlandı.

1911 yılında Torreon'da Çinliler, çoğunluğu esnaf ve çiftçiden oluşan 600 kişilik bir nüfusa sahipti.

15 Mayıs 1911 sabahının erken saatlerinde Modero taraftarı yaklaşık 2.000 asker Torreon'a girdi. Bundan sonra yaşanan olaylar Jornada‘da anlatılmıştır:

El viernes 13 de mayo de 1911, […] gavillas de rancheros armados, que gritaban vivas a Madero, trataron de tomar la ciudad por el oriente [y fueron recibidas] con fuego nutrido de fusilería y quizá morteros, y les causó muchas bajas. Corría la conseja de que los chinos habían resistido desde sus huertas y edificios altos. El sábado 14 de mayo, algunos grupos de soldados rebeldes empezaron a matar a los chinos que encontraron en las huertas, entre ellos a uno muy estimado, ya mayor, de nombre Juan Maa (Huang Mah). Un ranchero mexicano que se opuso a tales asesinatos, Francisco Almaraz, fue victimado también.

13 Mayıs 1911, Cuma […] gruplar halinde silahlanmış çiftçiler, Modero'ya övgüler yağdırarak, silahlar ve belki havanlar ile ateş açıp birçok ölüme neden oldular ve şehri doğu tarafından işgal ettiler. Söylentiye göre Çinliler, tartalarında ve yüksek binalarında direniş göstermişlerdir. 14 Mayıs Cumartesi günü farklı gruplarla ayaklanan askerler, aralarında Juan Maa adındaki çok sevilen yaşlı bir adamın da yer aldığı Çinlileri çiftliklerinde bulup öldürmeye başladılar. Juan Maa bu katliama karşı çıkan Meksikalı bir çiftlik sahibiydi.

Ve anlatım devam ediyor:

El 15 de mayo, la guarnición federal desalojó sigilosamente la plaza. Hacia las 5 de la mañana, […] entraron en la ciudad y, viéndose dueños de ella, se pusieron a saquear las cantinas. Muy pronto, una parte de los soldados de la rebelión estaban ebrios, exaltados y armados. Se empezó a clamar venganza contra los chinos, que supuestamente los habí­an combatido. Los buscaban en sus tiendas, el hotel, las fondas, y el restaurante.[…] Una gran turba que se puso a saquear las casas y tiendas de los chinos: la gente se llevaba todo. El saqueo del banco, en la Plaza de Armas de Torreón, después de que se aniquiló a todos sus empleados y al gerente Kang Shai Jack, fue el clí­max de la jornada. Eran las 10 de la mañana.

15 Mayıs'ta federal birlikler meydanı sessizce boşalttı. Sabah 5'e doğru,  […] şehre girdiler, şehri ele geçirdiklerini zannettiler ve meyhaneleri yağmalamaya başladılar. Kısa süre içinde isyancıların bir kısmı sarhoş ve coşkulu bir hâldeydi, aynı zamanda da silahlıydılar. Savaş içinde oldukları düşüncesiyle Çinlilerden intikam almaları gerektiğini haykırmaya başladılar. Dükkanlarını, otellerini ve restoranlarını aramaya başladılar. […] Çinli vatandaşlara ait evleri ve dükkanları yağmalamak için büyük bir hücum başladı. Her şeyi aldılar. Torreon Ana Meydanı'nda bulunan bankanın yağmalanması ve bütün çalışanlar ile müdür Kang Shai Jack'in de öldürülmesi günü en büyük olayıydı. Bu, sabah 10'da yaşanmıştı.

Çin Hükümeti, “Meksika'daki nispeten iyi bilinen ve zengin topluluklarının” başına gelen üzücü olaydan haberdar oldu:

La respuesta de Pekín fue la publicación en el Pekín Daily News, y en muchos otros periódicos chinos, japoneses, europeos y americanos de un texto que decía: “En la Revolución Mexicana se mata y pilla de la manera más arbitraria. Ayer en T’saiyüan (Torreón) fueron asesinados más de trescientos ciudadanos chinos en circunstancias muy deplorables”.
El emperador chino “Suan Tung” –Pu Yi- mandó entregar a la Legación de México en China una lista de exigencias, que en términos corteses “pero claros”, pedían que el gobierno mexicano expresara sus condolencias por el hecho; que se desagraviara (compensara el perjuicio causado) a la bandera china y que se indemnizara a los deudos de los muertos, a más de proteger su vida y sus propiedades en México.

Pekin'in verdiği tepki, Pekin Daily News'da bulunan bir makaleydi ve diğer Çin, Japonya, Avrupa ve Amerika'daki haberlerde şu yazı bulunuyordu: “Meksika Devriminde, katliam ve yağmaların en zalimi yaşandı. Dün Torreon'da 300'den fazla Çinli vatandaş acı bir şekilde katledildi. “Çin hükümdarı “Suan Tung” Pu Yi, Çin'deki Meksika Elçiliği'ne taleplerin bulunduğu bir liste gönderdi. Kibar fakat net sözler ile Meksika devletinin olaylar için taziyelerini belirtmesini, Çin bayrağının tazmin edilmesini(zararları telafi etmek için) ve Meksika'da yakınları ölen kişilere tazminat ödenip yaşam ve mallarının güvence altına alınmasını istedi.

Son olarak blog Algo de aquí, algo de allá olayları şu şekilde yansıttı:

Sin duda, el racismo es semillero fértil para los baños de sangre. Siendo México un país de mestizos, donde confluyeron personas de distintas etnias para dar origen al mexicano actual, un episodio como el vivido en la ciudad de Torreón resulta indignante, pero sobre todo nos debería poner a pensar en la irracionalidad de las creencias de la superioridad de razas.

Belli ki ırkçılık, katliama yol açan bir durum. Meksika'nın melez insanların bulunduğu bir yer olması nedeniyle, çeşitli etnik kökenlerden insanlar mevcut Meksikalı kimliğini oluşturmak için uğraşıyorlar, Torreón şehrinde yaşananlar düpedüz rezalettir, fakat her şeyden önce bize ırk üstünlüğü düşüncesinin saçmalığını göstermeleri gerek.

Bazı Twitter kullanıcıları hesaplarında Mayıs 1911 olaylarıyla ilgili fotoğraflar ve daha fazla bilgi içeren linkler paylaştı:

BBC World – Meksika'daki “Unutulan” Çinli Katliamı.

 Torreon'daki Çinli katliamını anmak adına.

Sevgili Alberto'nun tabiriyle: Coahuila, Torreon'da en az 303 Çinli vatandaş katledileli bir asır olmuş…

Torreón'daki katliamı anmak adına geçtiğimiz Şubat-Nisan arasında bir sergi düzenlendi:

 

Sohbet başlatın

Yazarlar, lütfen giriş »

Kılavuz

  • Tüm yorumlar onaydan geçirilir. Yorumunuzu birden fazla göndermeyin, yoksa reklam olarak işaretlenebilir.
  • Lütfen diğerlerine saygı gösterin. Nefret, küfür ve kişisel saldırı içeren yorumlar onaylanmayacaktır.